Kira beyannamesi vermeyene konut istisnası yok!
Gelir Vergisi Kanunu'nun 21. maddesinde düzenlenmiş olan istisna, verginin kira fiyatlarına olumsuz etkisinin giderilmesini amaçlıyor.
Beyanlarda ortaya çıkan bu artış, doğal olarak konuya olan ilgiyi de artırmış durumda. Bu bağlamda, konut kira geliri elde edenler 'konut istisnası' konusuyla yakından ilgilenmeye başladı. Geçtiğimiz günlerde bu konuyla ilgili önemli bir değişiklik yapıldı. Bu yazımızda kısaca bu değişiklik üzerinde duracağız.
İSTİSNANIN AMACI
Gelir Vergisi Kanunu'nun 21. maddesinde düzenlenmiş olan istisna, verginin kira fiyatlarına olumsuz etkisinin giderilmesini ve konut edinimini teşvik etmeyi amaçlıyordu. Bunun temel nedeni, konut arzındaki yetersizlikti. İstisna ile aynı zamanda kira geliri elde edenlerin belli şartlar altında hiç vergi ödememesi ya da az vergi ödemesinin sağlanması hedeflenmekteydi. Örneğin, emekli ikramiyesiyle bir ev alıp kiraya veren ve emekli maaşı dışında bir geliri olmayan kimseler böylelikle korunmuş olacaktı.
UYGULAMADAKİ SORUNLAR
Bir yandan gayrimenkullerin konut olarak kiraya verilmesini diğer yandan da kira geliri dışında başka geliri olmayan kimselerin korunmasını sağlayan bu istisna uygulamada istenildiği gibi çalışmadı. İstisnadan yararlanma şartları olarak ortaya konulan; 'ticari, zirai ve mesleki kazanç dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmama' koşulu, uygulamada ciddi haksızlıklar ortaya çıkardı.
Bu bağlamda, kira geliri elde eden küçük esnaf gerçek usulde gelir vergisine tabi olduğu için istisnadan yararlanamazken; astronomik miktarda temettü elde eden şirket ortakları istisnadan yararlanabiliyorlardı. Bu durum, istisnanın getiriliş amacının ters sonuç vermesine neden oldu.
DEĞİŞEN NE?
Yapılan değişiklikle, konut istisnasından yararlanmak için yeni bir şart daha ortaya konuldu. Buna göre; istisna miktarına kadar konut kira geliri elde edenlerin istisnadan yararlanmaları için diğer şartları yerine getirmeleri yeterli. İstisna miktarının üzerinde konut kira geliri elde edenler ise elde ettikleri diğer geliri toplamına göre değerlendirilecek.
İstisna miktarının üzerinde konut kira geliri elde edenlerin diğer gelirleri toplamına göre değerlendirilmesi yapılırken, bu gelirlerin beyanının gerekip gerekmediğine bakılmayacak. Bunların ayrı ayrı veya birlikte elde ettikleri ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarlarının toplamının GVK'nın 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenmiş tutarı aşmaması gerekiyor.
NE ZAMAN BAŞLAYACAK?
Gayrimenkul sermaye iradı elde edenlerin konut istisnasından yararlanmaları için getirilen yeni şart, 2012 yılında kira geliri elde edenlere uygulanmayacak. Başka bir deyişle, içinde bulunduğumuz yıl konut kira geliri elde edenlerin istisnadan yararlanıp yararlanmayacağının belirlenmesinde diğer gelir toplamları dikkate alınmayacak. Bu durumda olanlar, ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmamaları halinde, 2013 yılının Mart ayında verecekleri beyannamede elde ettikleri konut kira gelirinden istisnayı düşebilecekler.
Konut istisnası için yeni getirilen parasal sınır şartıyla ilgili düzenleme 1.1.2013 tarihinde yürürlüğe girecek. Dolayısıyla, uygulama 2013 yılında elde edilen konut kira gelirleri nedeniyle 2014 yılında verilmesi gereken beyannamelerde dikkate alınacak.
AKLINIZDA BULUNSUN
Beyanname vermeyenlere istisna yok
Konut istisnası için yasayla belirlenmiş koşulları sağlayanlar; konutlardan elde ettikleri kira gelirlerini beyan etmez ya da eksik beyan ederlerse istisnadan yararlanamıyorlar. Ancak, idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan etmedikleri veya süresinde verdikleri beyannamelerde yer almayan konut kira gelirlerini, kendiliklerinden, süresinden sonra verecekleri beyanname ile beyan edenler kiranın elde edildiği yıl için tespit edilen istisnadan yararlanabiliyorlar.
Metin Taş&Sezgin Özcan/Akşam
Yorum Yaz