MALATYA’DA BİRARAYA GELDİ
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) İnşaat Sektör Kurulu tarafından organize edilen "İnşaat Sektöründe Ruhsat, Harçlar ve İskan Aşamalarında Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri" konulu İnşaat Sektör Kurulu Türkiye İstişare Toplantısı 26.11.2011 tarihinde Malatya'da yapıldı.
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) İnşaat Sektör Kurulu tarafından organize edilen "İnşaat Sektöründe Ruhsat, Harçlar ve İskan Aşamalarında Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri" konulu İnşaat Sektör Kurulu Türkiye İstişare Toplantısı 26.11.2011 tarihinde Malatya'da yapıldı.
Toplantıya Vali Ulvi Saran, AK Parti Malatya Milletvekili Öznur Çalık, Malatya Belediye Başkanı Ahmet Çakır, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı İrfan Uzun, TOKİ Başkan Yardımcısı Ahmet Şahin, Üsküdar Belediye Başkanı Mustafa Kara, MÜSİAD İnşaat Sektör Kurulu Başkanı Mahmut Asmalı, MÜSİAD Şube Başkanı Namık Şahin, bölge illerinden gelen MÜSİAD heyeti, belde ve ilçe belediye başkanları, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ile çok sayıda davetli katıldı.
İşte MÜSİAD İnşaat Sektör Kurulu Başkanı Mahmut ASMALI'nın toplantı sonrası yaptığı açıklama:
toplanın sonuç bildirgesi:
Ülkemizin kalkınmasında,işsizliğin azaltılıp istihdamın arttırılmasında çok büyük payı olan inşaat sektörünün; bugün bulunduğu güçlü konumundan çok daha iyi noktalarda bulunmasının önündeki en büyük engellerden birisi ruhsat, harç ve iskan alınması aşamasında yaşanan sorunlardır.
Ülkemizdeki mevcut yapı stoğunun çok büyük bir kısmı özel mülkiyete ait yani direkt olarak inşaat ruhsatına ve iskana sahip olması zorunlu olan yapı grubundan oluşmaktadır. Ancak mevcut yapı stoğunun sadece %30'luk kısmının ruhsat ve iskanı vardır. Bu olumsuz tablo, yapılarımızın gayri nizami ve uygunsuz bir şekilde yapıldığı, az miktarda bulunan ve imara uygun olarak inşa edilmiş olanların bile ekonomik, hukuki veya başkaca nedenlerle iskansız olduğu çarpıcı gerçeğini gözler önüne sermektedir. Bu toplantıda bu olumsuz tablonun nedenlerinin ortaya çıkarılması,halihazırda devam eden sıkıntılı ruhsat ve iskan alma süreçlerinin çözüme kavuşturulması hedeflenmektedir.
Ruhsat ve iskan alınması hususlarının temel kaynak noktası olan 3194 Sayılı imar kanununun 1. Maddesi Amaç “-Bu Kanun, yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak amacıyla düzenlenmiştir…” şeklinde başlamaktadır. Yani bu kanun, yaşadığımız çevreyi güzelleştirirken o çevrenin şartlarını yorumlayıp, bu çevresel şartlara göre plan yapıp, en güzel sonucu elde etmeyi hedefleyen bir kanundur. Kanunun çıkarılma amacına sadık kalmak kamu ve özel sektörün tüm kesimleri için zorunlu bir görevidir.
Belediyelerden ruhsat alma işlemine resmi imar durumu ve resmi aplikasyon almakla başlanır.Esasında sorunlar da bu aşamayla başlamış olur. İmar Kanunu Madde 8-c'de “…İmar planları alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir. Belediye Başkanlığı ve mülki amirlikler, imar planının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir” denmektedir. Belediyelerimiz neden bu planları mahrem bir bilgiymiş gibi değerlendirmektedir, bu anlaşılması güç bir husustur.
Ruhsat alınması için gerekli teknik şartların başında gelen ilgili yerin imarına uygun proje hazırlanması, ruhsat alınmasının en önemli aşamasıdır.Bütün bu süreçler geçildikten sonra ruhsat için yetkili mercilere yapılan müracaatla beraber sorunlar artmaya başlar.Bu aşamada yatırımcılar ne karşısına çıkacak harçlardan,ne projesinin ne zaman tasdik edileceğinden ne de ruhsat işlemlerinin ne zaman tamamlanacağından tam olarak bilgi sahibi olmaktadırlar.Bunun en önemli nedenlerinden birisi olarak gözlemlenen , belediyelerdeki mevcut personelin iş yükünün çok fazla olması veya bazı durumlarda mevcut personelin teknik olarak yetersiz olmasıdır. Bir projeyi inceleyen görevlinin izin veya başka nedenle görevi başında bulunamaması halinde başka hiçbir görevlinin dosyayı incelememesi, devlette devamlılık esastır ilkesi ile çelişmektedir. Bu çalışma ile özetle; imar planı,ruhsat mevzuatlarını şeffaf olması, anlaşılır olması;ruhsat ve iskan alma süreçlerinin kişilere bağımlı olmaktan çıkarılması,kişilere göre farklılık göstermesinin engellenmesi ve tüm bu işlem sürelerinin kısaltılması hedeflenmektedir.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:
1. İmar durumu bilgisine her vatandaş rahatlıkla ulaşabilmelidir; İmar kanununda imar planları alenidir denmesine rağmen, pratikte tam tersi bir uygulama mevcuttur.Her vatandaşın, imar durumunu ilgili arsanın bilgisi girilerek internet ortamında bilgi sahibi olabilmesinin yolu açılabilmelidir.
2. İmar kanunu yoruma gerek kalmayacak şekilde sadeleştirilerek yeniden düzenlenmelidir; İmar kanununda son derece karmaşık ve yoruma açık maddeler vardır.Bunun yerine sade,günümüz ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte ve yoruma gerek bırakmayacak netlikte yeniden düzenlenmelidir.İmar durumu müktesep hak olarak kalmalı ve bu hak en az 5 yıl devam etmelidir.
3. Ruhsat başvuru evrakları ve onay imza sayıları azaltılmalıdır; Çap, röperli kroki , İmar durumu , istikamet ve kot kesit alımı için ayrı ayrı müracaat yapmak yerine, tek birimden tek evrak olarak alınması yeterli olmalıdır.Meslek odalarından proje müelliflerinin sicil durum belgesini talep edilmekte ve yine proje müelliflerinin evrakları yeniden noterden tasdik edilmesi istenmektedir.Bunun gibi tekraren istenen veya istenmesi gerekli olmayan bir çok evrak azaltılabilir.Yaklaşık 55 adet tedarik edilmesi gerekli belge yer alıyor ,bunların birçoğu başka kurumlardan alınıyor ve yine birçoğu için ayrıca harç ödenmesi gerekiyor.Ayrıca imar durumundan iskan alma süreçlerine kadar 150 ile 170 adet yetkili tarafından imzalar atılıyor,bu sayının minimuma indirgenmesi gereklidir.
4. Yapı denetim hizmet bedeli için gelişmişlik düzeyine göre bölgesel katsayı uygulaması ile hesaplanmalıdır; Büyük metropollerde inşaat maliyeti ile az gelişmiş bölgelerdeki inşaat maliyeti arasında ciddi farklar oluşabilir. Ancak mevcut uygulamada ilgili Bakanlığın her yıl yayınladığı yapı yaklaşık maliyetleri üzerinden hesap edilerek yapı denetim bedeli hesaplanır.Bu durumda hesaplanan yapı denetim harcı daha yüksek bir bedel olur.Bunun önüne geçmek için bölgesel katsayılar konulabilir.
5. Ruhsat ve iskan harçları çeşitlerinin azaltılması; Bir arsa ile ilgili imar durumundan başlayıp,ruhsat almak ve işin bitiminde iskan alımı dahil 35'e yakın çeşitli adlar altında harçlar alınmaktadır. Bu harçlar birleştirilerek azaltılmalıdır.
6. Ruhsat harç hesaplarında belediyeler arası ücret dengesizliği giderilmeli ve harçlar merkezi hükümet tarafından tespit edilmelidir; Ruhsat harçlarının belediyelere göre farklılıklar arz etmesi, ülke genelinde bürokratik bütünlük görüntüsünü bozmaktadır. Bu harçlar, resmi giderler olmakla birlikte, inşaatın toplam maliyetinin içinde önemli bir yer tutmaktadır. Öyle ki bu tutarlar bazı durumlarda yatırım tutarının içindeki oranıyla ve işin başlangıcında tam olarak belirlenememiş olması nedeniyle, yüklenici firmalar için öngörülemeyen önemli gider kalemi olmaktadır. Minimum ile maksimum rayiçler arasında beş katı kadar fark vardır ki burada tasarruf tamamen ilgili belediyeye aittir. Belediyeler arasındaki bu ruhsat türleri ve bedellerine ait farklılığın giderilmesi ve harç oranlarının belediye meclisi ve encümen kararlarının keyfiliğine bırakılmasının önüne geçmek için bu oranlar, merkezi hükümet tarafından yıllık olarak tespit edilip yayınlanmalıdır. Bu harçların tespiti için yapı denetimde önerilen bölgesel katsayı uygulaması yapılmalıdır.
7. Ruhsat harç hesaplarının sadeleştirilmesi ve internetten ilan edilmesi; İşin başlangıcında yapılan maliyet hesaplarında , ruhsat ve iskan harçları yüklenici firmalar için öngörülemeyen önemli gider kalemi olmaktadır.Bunun önüne geçmek için belediyeler arasında farklılık arz eden hesap yöntemleri aynı standarda getirilmeli ve hesap yöntemi olarak daha basit bir şekilde hesap edilmeli.(makine tesisat harcı kullanılan güce göre,elektrik harçları sortiye göre hesap ediliyor.)
8. Ruhsat işlemlerinin tek merkezden koordine edilmesi ve tek bir birimden tüm işlemlerin halledilmeli; Ruhsat evrakları arasında olan su,itfaiye,sivil savunma evraklarının ve onay işlemlerinin tek bir çatı altında toplanarak yetkinin tek merkezde toplanması gerekir.
9. Ruhsat verme işlemlerinin belli bir sürede tamamlanması gerekir; Bu konuda Çevre ve Şehircili Bakanlığı'nın dile getirdiği gibi 2 ayda inşaat ruhsatı verilmesi süre olarak yeterlidir. Bu sürenin aşılması halinde ihmali bulunan ilgililerden tazmin hakkı getirilmesi gerekir.Aynı süreç İskan ruhsatı içinde için de geçerli olmalıdır.
10. Belediye müracaatlarında online takip sistemi ve buna bağlı birim oluşturulması gerekir. Müracaat esnasında eksik evraklar var ise bu eksik evraklar tamamlanmadan dosya işleme konmaz.Eksik işlemler tamamlandıktan sonra diğer tüm süreçler sanal ortamda online olarak takip edilir,kurumlar arası onaylar elektronik imza ile alınır ve bu sayede ruhsat alma süreci hızlandırılabilir.
11. Ruhsat işlemlerinin özelleştirilmesi; Ruhsat alınmasında yaşanan sorunların giderilmesi yukarıda yazılı çözüm önerileri ile giderilemez ise yapılacak tek şey tüm bu işlemlerin özelleştirilerek, özel sektör marifeti ile yaptırılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu başlangıçta biraz aykırı bir yaklaşım gibi görünse de; eskiden devlet tarafından yapılan araç muayenelerinin artık özel sektör tarafından yapılması, bazı Avrupa ülkelerinin kendi ülkelerine gitmek için alınacak vize başvuru ve takip işlemlerini (ilgili ülkelerin iç ve dış güvenliğini ilgilendiren önemli bir husus olmasına rağmen) bile özel sektöre devretmiş olması gibi benzer kritiklikteki örnekler bu önerinin gerçekleşmesini mümkün kılabilir. Bu husus hem belediyelerin görevini sadece denetim otoritesi ve onay Makamı görevine dönüştürecek ve bütün sorumluluğu özel sektöre yıkacak, hem de yatırımların hızlı bir şekilde başlamasının önünü açacaktır. Ayrıca özelleştirmenin oluşturacağı ilave istihdam ile ülke ekonomisine katk sağlanacaktır.
12. İskan ruhsatı alma işlemlerinin basitleştirilmesi ; İnşaat yapımı sırasında binlerce kalem iş yapılmakta ve bunun için ruhsat projesine uyulmaktadır.Ancak uygulama sırasında çıkan bazı zorunlu değişiklikler için ya tadilat projesi istenmekte (ki bu süreçte yeniden tekrar ruhsat alma süreci demek),yada imar verilmemektedir.Bu tip konular iskan kanununda özetlenerek daha esnek davranılabilir. İşin sonunda asbuild projeleri verilerek binanın son hali arşivlere konur.(örneğin bodrum sığınak yerinin değişmesi,cephe pencere boyutlarının değişmesi gibi)
SONUÇ
İnşaat sektörünün ülkemizin kalkınmasına ve büyümesine katkısının artarak devam etmesi isteniyorsa; ruhsat, harçlar ve iskan aşamalarında yaşanan sorunlar görülmeli ve yukarıda açıklanan çözüm önerileri hayata geçirilmelidir. Yerel yönetimlerin ruhsat için müracaat edenleri belediyelerin tek gelir kapısı olarak görmemeleri gerekir. İlgili personelin keyfi tutumlarına maruz kalmak, yüksek bedelden ruhsat harçları ödemek, ayrıca ruhsat temin edilmesi için uzun ve yorucu bir süreçte yoğun uğraşılar vermek anlaşılır bir durum değildir. Belediyelerimiz elbette yukarıda belirlenen prensipler çerçevesinde harçlar almalı ve bu sayede yapmaları gereken hizmetlerini verebilmelidirler. Ancak ödenen bu harçların karşılığı olan hizmeti, vatandaşın işini kolaylaştıran ve zorluk çıkarmayan bir anlayışla ve yatırımcıyı mağdur etmeyecek bir zaman diliminde vermelidirler.Zira paranın satın alamayacağı en önemli şeylerden birisi zamandır. Dünyada ekonomik açıdan da yükselen bir değer olan ülkemize yatırım yapacak yabancı sermayenin önünü de, söz konusu bürokratik engelleri ortadan kaldırarak açabiliriz. Bu işlem yapılırken yabancı yatırımcının korunduğu kadar yerli yatırımcının da aynı bürokratik kolaylıklardan faydalanması sağlanmalıdır.
Yorum Yaz