New York’ta ev almak evlenmekten daha zor!
New York merkezde bir eve alacaksanız, önce eski kat maliklerinin güvenini kazanmanız gerekiyor
New York merkezde bir eve alacaksanız, önce eski kat maliklerinin güvenini kazanmanız gerekiyor. Size her şeyi sorma hakları var. En özelinize kadar. Çünkü kanunlar, apartmanların yönetim kuruluna yeni kat maliklerini seçme hakkı tanıyor.
New York'ta ev mi alacaksınız? Önce sizi komşular sorgulayacak
KAPİTALİZM tarihinin en ‘önemli' dolandırıcılarından Bernard Madoff'un New York'taki dairesi 8,9 milyon dolara (13,2 milyon TL) satıldı. L'Expansion'un son sayısındaki haber “Dairenin yeni sahibi, adet olduğu gibi, komşular tarafından sorguya çekildi mi, yoksa binanın board'u (yönetimi) eski sorunlu kat malikinden (150 yıl hapse mahkum olan Madoff'tan) bir an önce kurtulmak için kurallarını çiğneyip hoşgörülü mü davrandı, bilinmiyor” diyordu. Ne olursa olsun, New Yorklular bu alışverişi büyük bir dikkatle izlediler. Çünkü her NY'lu - aşağıda göreceğiniz gibi - ciddi bir emlak yatırımcısı sayılır.
Aynı habere göre, Büyük Elma'da (New York) taşınmazların yüzde 75'i co-ops (bir çeşit kooperatif) şeklinde teşkilatlanmış. Kalanlar ise condos (condominium = müşterek yönetim) tarafından yönetiliyor, bizdeki Kat Malikleri Kurulu misali.
Tapu işlemi değil, nikah sanki
Co-ops, Amerikan gayrimenkul piyasalarına hâkim olan bir sistem. Buna göre, bir co-op'tan bir taşınmaz almak, bir şirkete - burada söz konusu olan bir bina - ortak olmak anlamına geliyor. Şirkete yeni girecek olanı, eski ortakların iyice araştırmasına, hatta didik didik etmesine şaşmamak gerek.
Önce, finansal durumunuzu sorgulayacaklar; çünkü ‘hissenizi' ya tiko ödenemiz istenecek ya da, en iyi şartlarda, taşınmazın değerinin yüzde 50 ila azami 60'ı kadar kredi kullanmanıza ‘izin verecekler'. Ve krediyle alsanız bile, finansal varlığınızın (nakit + banka hesapları) almayı düşündüğünüz taşınmazın değerinin 2 veya 3 katı olması şartı da getirilecek.
L'Expansion'un görüştüğü Wall Street'te çalışan Fransız vatandaşı Marc, “Maliki olduğunuz diğer taşınmazlar, şirketin size vaat ettiği primler, sanat eserleri koleksiyonuz filan fayda etmez” diyor, “Banka hesabınızda, alacağınız dairenin değerinin en az 2-3 katı para olmalı”. Marc, 5.Cadde'de beğendiği daireden vazgeçmek zorunda kalmış.
Park Avenue'de hiç siyah gördünüz mü?
Finansal şartları yerine getirmekle de iş bitmiyor. Co-op'ların çoğu, satın alacağınız daireyi arkadaşlarınıza, akrabalarınıza kullandırmanıza, kiraya vermenize izin vermiyor mesela. Sizden taahhütname istiyor. Eve kedi köpek alamazsanız, hatta çocuk istemeyiz diyenler bile var. Son moda ise, sigara içenlere ev satmamak.
Amerikan kanunlarına göre, ayrımcılık söz konusu olmadıkça, co-op yönetimi istediğini geri çevirmekte serbest. Ama, bilenler bu ‘ayrımcılık söz konusu olmadıkça' kuralının da laftan ibaret olduğunu söylüyorlar: Bir yabancı, “Park Avenue üzerindeki building'lerde bugüne kadar bir siyah gören var mı? Hizmetkarlardan söz etmiyorum...” diyor. Bu arada, mesela Madonna ‘binada çok gürültü olur' diye veto yiyenler arasında.
Bu katı kurallara da eyvallah dediniz, sıra sigaya çekilmekte. Binanın Yönetim Kurulu'nun karşısına çıkacaksınız. Ve size, mesela Batı Avrupa'da insanların ‘özel hayata müdahale' diye isyan edeceği şeyler sorulacak: Ne iş yapıyorsunuz, elinize ayda kaç para geçiyor, kaç tane kredi kartınız var ve limiti ne kadar, bankaya hiç borçlandınız mı ve borcunuzu ne zaman ve nasıl ödeniniz... Bitmedi. Arkadaşlarınız kimler, eve kimler gelip gidecek, ailevi projeleriniz nedir, nişanlınız kim, kaç çocuk yapmayı düşünüyorsunuz, bir gün yanınıza taşınması ihtimali olar yaşlı bir ananız babanız var mı...
Sadece apartman gideri 4.000 lira
Co-op'lar bu kadar titiz davranmalarının gerekçesini (bahanesini) ‘New York'un bu mahallelerindeki lüks binaların bakım ve yönetim giderleri çok yüksek; sonra yeni ortağımız sıkıntı yaşamasın' diye izah ediyorlar.
Gerçekten de, Upper East Side'da, Harlem'in sınırında bir 2+1'in aylık yönetim gideri... 4.000 TL'yi buluyor.
Bu kadar eziyete tahammül etmek, eyvallah demek istemeyenler, özellikle de yabancılar co-op'lardan kaçıp, condos'lara yöneliyorlar. Arz daha sınırlı, fiyatlar yüzde 20 kadar daha yüksek olsa da, bu binalardan bir daire almak çok daha kolay.
Ancak derler ki, New Yorklular bu eziyetten mutlu imişler, hatta ‘Dünyada sadece NY'ta var' diye övünüyorlarmış. ‘Bu abartılı ve elitist yöntemler sayesinde, kriz Ney York gayrimenkul piyasasını teğet geçti' diyorlarmış.
(Nisan 2010 tarihli L'Expansion'un Sixtine Léon-Dufour imzalı haberinden)
Kaynak: Hürriyet Emlak
- Etiketler:
Yorum Yaz