Sektörden Haberler
27.01.2015 14:14
Okuma Süresi: 06:40 dakika

Yabancı, Türkiye’ye ne kadar yakın olacak?

Bu yasa ile birlikte yabancılara konut satışının artması bekleniyor.

Mütekabiliyet ilkesi, Türkiye ile 42 ülke vatandaşının arasına mesafe koyan bir çalışma. Yani, 42 ülke, Türkiye'ye kendi ülkelerinden toprak almaya izin vermediği için Türkiye de aynı tavırla karşılık veriyor. Şimdi yeni yasayla bu mesafenin kaldırılması bekleniyor. Peki, yeni yasa her açıdan neler getirecek? Milliyet Emlak, bu sorunun cevabını aradı.

Yabancıya konut satışını düzenleyen yasasının çıkması, gayrimenkul sektörünün en önemli gündem maddelerinden biri. Yasanın çıkması, şu anda Türkiye'den mülk edinemeyen 42 ülke vatandaşının yolunu pürüzsüz bir şekilde açacak. Kimilerine göre bu, yıllık 10 milyar dolar gelir anlamına geliyor, kimine göre de 15 milyar dolar. Çünkü, ifade edilenlere göre, şu anda bu 42 ülkenin vatandaşı, Türkiye'den ancak bir başkasının üzerine tapu alarak ve bir şirket kurup bu mülkü onun üzerine kaydettirerek mül sahibi olabiliyor. Ki, bu potansiyelin çok küçük bir kısmı anlamına geliyor.

Yasayı büyük bir hevesle bekleyen sadece gayrimenkul yatırımcıları değil. Yabancı yatırımcılar, 42 ülkenin vatandaşları ve yabancıya konut kredisi vermek için prosedür çalışmalarına giren bankalar yasayı bekleyen diğer kesimler.

KARŞIDAKİ NE YAPIYORSA BİZ DE ONU YAPIYORUZ

Şu anda, Türkiye'de yabancılara satış, 'mütekabiliyet ilkesi' üzerine kurgulu. Yani, bir ülke eğer kendi topraklarından Türkiye vatandaşının alım yapmasına izin veriyorsa Türkiye de veriyor. Aksi durum söz konusuyla bu yönde tavır alıyor. 42 ülke, Türkiye'nin alım yapmasına izin vermeyen coğrafyalardan oluşuyor. Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, önümüzdeki günlerde mütekabiliyet ilkesinin kaldıran ve bu ülkelerin Türkiye'den rahatlıkla konut ya da ticari bir yatırım yapmalarını sağlayacak yasayı Meclis'e yönlendirmeyi planlıyor.

Bu arada bir yandan yabancıların toprak alımında da sınırlar gevşetiliyor. Şu anda Türkiye'den yabancının toprak alımı iki hektarla sınırlı. Yeni düzenlemeyle sınırın 30 hektara çekilmesi planlanıyor. Özel durumlarda bu, Bakanlar Kurulu kararıyla 60 hektara kadar çıkarılabilecek.

'SATILMAMASI GEREKENLER SATILMAYACAK'

Yıllardır Türkiye'yi yöneten bu kurallardaki değişim her ne kadar kimi çevreler tarafından alkışlanılsa da kimi çevreler tarafından kaygıyla karşılanıyor. Konut satışında bir sınırın olmaması ve alan büyüklüğünün giderek genişlemesi karşısında yabancıların Türkiye'yi ele geçirebilecekleri eleştirilerine Bakan Erdoğan Bayraktar, şu yanıtı veriyor: "

“Eğer yabancı bir kuruluş çok büyük bir arsa almak isterse bunu için yasaya gerekli tedbirleri koyacağız. Yani güvenlik, milli strateji bakımından satmamamız gereken arsaları satmayacağız. Ama kat irtifakı kurulmuş, ada bazında, küçük parsel bazında veya yatırım yapılacak alanlarını, onların burada ikamet etmelerini sağlayacak yazlıkları ve daireleri alabilecekler.”

Mütekabiliyet ilkesinin işleyişi hakkında da konuşan Gayrimenkul Hukuku Derneği kurucusu ve Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, Tapu Kanunu'nun bir maddesine dayandırılarak işletilen sistemin diğer ülkelerin Türkiye'ye izin verip vermemesinden ibaret bir uygulama olarak ifade ediyor. Bu noktada Rusya ve Suudi Arabistan örneklerini ortaya koyan Kiraz, “Mesela Rusya'da altı ay ikamet edenlere gayrimenkul satılıyor, biz de Ruslara aynı koşullarda satıyoruz. Arabistan hiçbir ülke vatandaşına satmıyor. ‘Topraklarımız kutsal diyorlar' o yüzden biz de onlara satmıyoruz” diyor.

KIRMIZI ÇİZGİLER OLACAK

Bu arada hazırlanan yasa tasarısı hakkında da konuşan Kiraz, yeni düzenlemeyle askeri bölgeler ve stratejik alanlar dışında mülk satışının mümkün hale geleceğine işaret ederken, değişimin bürokrasiyi de kapsadığının altını çiziyor ve ekliyor: “Eskiden Ege Ordu Komutanlığı'ndan izin alınıyordu fakat bu kalkacak. Artık izin alınmayacak. Sadece askeri alanlara yakın yerlerde satış yapılamayacak. ‘Stratejik noktalar' diye bir tabir var ve oralarda da satış yapılmayacak” diye ekledi. Tasarı'da yasaklı listesinde yer alacak diğer iki alanı ise Türkiye'nin tanımadığı Dağlık Karabağ ve Kıbrıs Rum kesimi olarak ifade eden Kiraz'ın altını çizdiği bir diğer değişim ise şu anda ilçe yüzölçümünün sadece yüzde 10'unun satılabildiği, yeni düzenlemeyle bunun ilçelere ve illere göre farklılık kazanması yönünde oldu.

Bu noktada bazı uyarıları da yapmayı ihmal etmeyen Kiraz,

Ancak, bu noktada tapu, kira ve mortgage gibi konularda yabancının önünü açacak düzenlemelerin yapılmaması halinde çıkarılacak yasanın potansiyeli tek başına harekete geçirmesinin mümkün olmadığına dikkat çekti.

MÜTEKABİLİYET YASASI NE GETİRİYOR

- Şu anda Türkiye'den yabancı ülke vatandaşının mülk edinebilmesi, o ülkenin Türk vatandaşa izin vermesine bağlı. Konu, mütekabiliyet, yani karşılıklılık esasına dayalı olarak işliyor.Yasayla Türk vatandaşa mülk satıp satmama şartı kaldırılacak. İsteyen her ülkenin vatandaşı konut ve ofis sahibi olabilecek.

- Şu andaki durumda mütekabiliyet ilkesinin geçerli olduğu ülkelerin vatandaşları mülk alırken ordu komutanlıklarına başvurmak zorunda.

Yasayla askeri izin kaldırılacak. Sadece Genelkurmay Başkanlığı'ndan izin alınması yeterli olacak.

- İzin alma süresi altı aya kadar uzayabiliyordu. Yeni düzenlemeyle bu süre kısaltılacak.Türkiye'nin tanımadığı ülke vatandaşları Türkiye'den mülk edinemeyecek.

- Yabancı kuruluşlar şu andaki düzenlemeyle en fazla 2.5 hektar arsa alabiliyorlar. Yeni düzenleme arazi miktarını 30 hektara kadar çıkarırken, gerektiğinde alan, Bakanlar Kurulu kararıyla 60 hektara yükseltilebilecek.

- Şu andaki düzenlemeye göre yabancıların, her bir il ve ilçede sahip olabildiği alanın sınırı toplam yüz ölçümün yüzde 10'uyla sınırlı. Her il ve ilçe için farklı oranlar belirlenecek. Askeri alanlar ve yakınlarındaki bölgeler, kamu kurumlarının bulundukları alanlar bunun dışında tutulacak.

HANGİ ÜLKENİN NE KADAR TAŞINMAZI VAR?

ÜlkeKişi sayısı Taşınmaz sayısı

İngiltere35.656 25.177

Almanya 28.306 37.233

Yunanistan 10.859 9.989

İrlanda 6.849 5.168

Hollanda 5.861 5.066

Danimarka5.775 4.776

Norveç 5.345 3.803

Rusya 4.996 4.626

Avusturya4.301 6.431

Belçika 3.396 2.573

YABANCILARIN EN GÖZDE 10 ŞEHRİ

İl Toplam taşınmaz sayısı Toplam taşınmaz alanı (m2) Kişi sayısı

ANTALYA 32.057 6.273.42841.184

MUĞLA 14.789 5.875.60120.451

AYDIN 13.062 3.870.22017.962

İSTANBUL 12.532 3.568.56112.768

BURSA 5.278 1.835.5285.552

İZMİR 5.434 3.520.3695.333

MERSİN 2.128 936.816 2.222

ANKARA 2.284 4.836.3591.714

HATAY 1.996 3.856.6551.388

BALIKESİR1.233 1.259.1121. 089

---------------------------------------------

KİM, NE DÜŞÜNÜYOR?

ÜÇ ÜLKEDE SATIŞ KANALLARINI AÇTI

ERDİNÇ VARLIBAŞ

Varyap CEO'su

"Karşılıklılık şartı aranmadan yabancılara mülk satışının önünü açacak yasasının çıkmasıyla, konut satışlarında önemli bir artış olacak. Yasa, konut sektörünü petrol bulmuş gibi sevindirir. Projelere özellikle Rusya'dan ve Ortadoğu'dan büyük bir talep alıyoruz. Asya ve Doğu Asya ülkelerinden de artan bir talep ile karşı karşıyayız. Bu yasanın çıkacağı beklentisiyle biz de yurtdışında satış kanallarını kurmuş durumdayız. İlk aşamada bu satış kanallarını acentelerimiz aracılığıyla Londra'da, Moskova'da ve Dubai'de oluşturduk."

CARİ AÇIĞIN KAYNAĞI YILLARDIR ENGELLENDİ

UĞUR DUMANKAYA

Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi

"2008'den bu yana devam küresel kriz, Türkiye ve İstanbul'un dikkatleri üzerine çekmesini sağladı. Bu noktada mütekabiliyet yasasının bir an evvel devreye girmesi çok önemli. Hâlihazırda var olan cari açık problemine karşın yıllardır dışarıdan gelecek kaynak engelleniyordu. Nihayet yabancılara satış konusunda engellerin aşılacak. Bu, hem Türkiye ekonomisi hem de inşaat sektörü için çok mutluluk verici. Bu durumda dünyadaki ekonomik krizde Türkiye olarak bizler kârlı bir şekilde yol alabiliriz.”

YENİ CAZİBE MERKEZİ ARTIK İSTANBUL OLDU

ALİ AĞAOĞLU

Ağaoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı

"Yabancılar, daha önceleri Londra, ABD ve İspanya gibi lokasyonlardan gayrimenkul aldılar. Artık, İstanbul yeni cazibe merkezlerinden biri. Türkiye'ye ve İstanbul'a bakış değişiyor. İstanbul'daki gayrimenkuller şu anda fiyat ve lokasyon açısından çok ilgi görüyor. Mütekabiliyet ilkesi nedeniyle kolay satış yapılamıyor. Yasanın değiştirilmesiyle ilgili hazırlıkların duyulması bile ilgiyi artırdı. Yasa değiştikten sonra gayrimenkul satışı artacak ve Türkiye'ye çok ciddi bir döviz girişi sağlayacak. 1 milyon konut satışı yapılabilir."

EKSTRA CANLILIK OLUR

EMRE ÇAMLIBEL

Soyak Holding CEO'su

"Mütekabiliyet Yasası'nın çıkmasıyla sektöre ekstra canlılık gelecek. Böylece yurtdışından gelecek dövizle cari açık gerileyecek. Bu, cari açık sorunu yaşayan Türkiye ekonomisi açısından bu, son derece önemli."

TAPUNUN ÜZERİNDE TC YAZACAK

BİLENT DÜNDAR

216 Yapı Yönetim Kurulu Başkanı

"Yasa tasarısına sonuna kadar desteğiz. 'Topraklarımız elden gidiyor' yaklaşımını kabul etmiyoruz. Şu anda Türkiye'den aralarında Libya, Suriye, Suudi Arabistan, Katar, BAE ve Türk cumhuriyetlerinin de bulunduğu 42 ülke mülk edinemiyor. Mütekabiliyet esası aramadan yabancılara mülk satabilirsek Türkiye'ye yabancı sermaye akar. Arap ülkelerinin birçoğuyla aramızda vize dahi kalkmış ama baktığınızda mütekabiliyet ilkesi nedeniyle satış yapılamıyor. Tapunun üzerinde Türkiye Cumhuriyeti yazıyorsa hiçbir sakınca yok.

ARAPLAR, TÜRKİYE'DE YAŞAMAYI SEVİYOR

TAMER ÖZYURT

Özyurt Şirketler Grubu Başkanı

"Araplar, Türkleri ve Türkiye'de yaşamayı seviyor. Ancak mülk edinmeleri yasak. Bu sorun, bir an önce çözülmeli ve mütekabiliyet esası aranmadan mülk edinmeleri lazım. Tasarının onaylanmasıyla birlikte önümüzdeki 10 yılda Türkiye'ye 300 milyar dolarlık bir kaynak girer. Ancak, satışta stratejik öneme sahip sahalara dikkat edilmeli. Bunun dışında kalan yerlerin yabancılara satışı, söz konusu bölge açısından da gelişim anlamına gelir."

MÜTEKABİLİYET OLMASA SATIŞ, 1 GÜNDE TAMAMLANIR

SABRİ YİĞİT

Say Yapı Yönetim Kurulu Başkanı

"Körfez ülkelerinin yanı sıra birçok ülkeden ciddi oranda talep var. Fakat, mütekabiliyet ilkesi nedeniyle satışta sıkıntı yaşanıyor. Yasanın çıkmasını bekliyoruz. O zaman yabancıya gayrimenkul ihracı yapabiliriz. Şimdiye kadar ucuz gayrimenkul sattık ama çok daha lüks gayrimenkulleri satarak büyük girdi sağlayabiliriz. Eğer, bugün mütekabiliyet ilkesi olmasaydı satışlarımızı bir günde bile tamamlayabilirdik. Yabancıya satışla Türkiye'ye yılda 10 milyar dolar kaynak sağlanacağını düşünüyorum."

Milliyet Emlak

Yavuz Karaman