Kentsel dönüşüm konut talebini artırıyor!

Bir iş gününde ortalama 3 bin 32 daire için ruhsat alındı. Bu sayı 2010'da 906 bin 527 ile rekor kırdıktan sonra 2011'de 652 bin 716'ya gerilemişti. Geçen yıl ortaya çıkan artışın bir bölümünün kentsel dönüşümden kaynaklandığı tahmin ediliyor. 

 

İnşaat ruhsatları sayısında 2010 yılında görülen hızlı artışın sonucu olarak, iskân izni alan konutların sayısı da son iki yılda 500 binin üstünde gerçekleşti. Bu sayı 201 l'de 557 bin 462, 2012'de 542 bin 36 olmuştu. Kısalan inşaat süreleri ve kaçak inşaatın azalma eğilimine girmesi, iskân izni alınan daire sayısının yüksek düzeylerde tutulmasını sağladı. 

 

İskân izni alınan daire sayısındaki artışa rağmen, konut satış fiyatları 2012'de yüzde 11.5 oranında arttı. Enflasyonun etkisi arındırıldığında, fiyatlardaki reel artış yüzde 5.1 oldu. Yeni konutlardaki reel fiyat artışı ise yüzde 6.0 olarak hesaplandı. 

 

İstanbul'da, daire fiyat artışları eski konutlarda yüzde 12.5'i yeni konutlarda yüzde 17.2'yi buldu. Reel faiz, banka mevduatında sıfıra yaklaşırken İstanbul'daki konut satışlarında reel fiyat artışı, ikinci elde yüzde 6.4, yeni konutlarda ise yüzde 10.4 gibi yüksek bir düzeyde gerçekleşti. 

 

Konut satışları da canlılığını korudu. 2011'de 419 bin konut satılırken, 2012'de bu sayı 431 bin 485'e yükseldi. 

 

Yukarıdaki istatistiklerin irdelenmesi, konut talebinin, konut arzından daha hızlı arttığını düşündürüyor. Talebin en önemli kaynağı olan bir yıldaki evlenme sayısı, 590 bin dolayında sabit kalsa da, köylerdeki kerpiç evlerin kagire dönüştürülmesi ve kentsel dönüşüm faaliyetinin hızlandırılması talebi artırıyor. 

 

Ekonominin yavaşladığı bir dönemde konut talebinin ve inşaatının canlı olması, büyüme hızının daha da gerilemesini önlüyor. Konut inşaatındaki artış demir, çimento, kereste, cam ve seramik sektörlerinde ek talep yaratıyor. İskân aşamasında ise hah, mobilya, beyaz ve elektronik eşya satışları artabiliyor. 

 

Türkiye'de inşaat sektöründeki canlılık, inşaat sektörünün milli gelir içindeki payı yüzde 4 ile yüzde 5 arasında kaldığı için şimdilik bir risk unsuru oluşturmuyor. Faiz oranlarının göreceli olarak yüksek düzeyi de konul kredisi kullanımını bir noktaya kadar sınırlıyor. 

 

İspanya'da inşaat sektörünün milli gelir içindeki payının 2006'da yüzde 12.6'ya kadar tırmanması sonraki yıllarda yaşanan krizin nedenlerinden biri olmuştu. Konut sektöründe krizin yaşandığı diğer bir ülke olan ABD'de, inşaatın milli gelirdeki payı yüzde 5'in altındaydı ama bu ülkenin kentlerindeki ailelerin toplam harcamaları içinde konutun payı yüzde 34.6'yı buluyordu. Türkiye'deki yüzde 16.7'lik oranın iki katından fazla olan bu oran, konut kredilerindeki krizin aileler üzerindeki olumsuz etkilerini ağırlaştırmıştı. 

 

 

İstatistiklerin incelenmesi konutlar ve konut inşaatı ile ilgili şu ipuçlarını veriyor: 

 

- Türkiye'deki 19 milyon 481 bin 678 ailenin yüzde 67.3'ü, kendi evinde oturuyor. Kiracıların oranı ise yüzde 23.8'de kalıyor. Ankara ve İstanbul'da kiracıların oranı yüzde 30'a kadar çıkıyor. 

 

- Konutların ortalama yaşının 22.9 yıl olduğu hesaplanıyor. Bir binanın hiç onarım görmemesi durumunda, ortalama ömrünün 45 yıl olduğu dikkate alındığında binaların çoğunluğunun yeni olduğu görülüyor. Deprem yönetmeliğinden sonra inşa edilen daire sayısı toplam sayının yüzde 21.8'ini aşmıyor. 

 

- Konutların yüzde 57.1'i soba ile yüzde 37'si ise merkezi kalorifer veya kat kaloriferi ile ısıtılıyor. Büyük kentlerde, kalorifer ile ısıtılan konutların oranı yüzde 70 ile yüzde 80 arasına yükseliyor. 

 

- 2002'de iki veya daha fazla dairenin olduğu konut inşaatında 6.7 olan ortalama daire sayısının, 2012'de 9.5'e yükseldiği görülüyor. 

 

- 1970'te 100 metrekare olan ortalama daire alanı, son yıllarda 147 metrekare dolayında istikrar kazanıyor. Geniş aileden çekirdek aileye geçiş sürecine rağmen daha geniş ve ferah evler tercih ediliyor. 

 

- 20 yıl önce konut inşaatında yüzde 30.9 payı olan kooperatifler aracılığı ile inşaattaki gerileme sürüyor. Halen yüzde 5.6 olan bu oranın, teşvik edici yeni bir mevzuat çıkarılmadığı takdirde artması zor görünüyor.