Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na göre en temiz köy: Bademler!

Bademler Köyü muhtarıyla buluşmak üzere köy meydanına varıyoruz. Her yer çiçeklerle süslü. Köylülerin kimi kahvede oturuyor, arkadaşlarıyla sohbet ediyor, kimi iş başında sokakları temizliyor, kimi de kendi halinde oradan oraya koşturuyor. Köyün muhtarı 60 yaşındaki Mehmet Uysal karşılıyor bizi. Doğma büyüme Bademlerli olan Mehmet Bey askerliğini yaptıktan sonra memur olmuş.

 

Bu yüzden şehir şehir dolaşmak zorunda kalmış ama emekli olduktan sonra Bademler'e dönmüş. 7 yıldır köyde muhtarlık yapıyor. 60 yaşındaki Muhtar Mehmet Uysal Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın yaptığı yarışmada Türkiye'nin en temiz köyü seçilen Bademler'in hikayesini şöyle anlatıyor: “Bizim köy zaten genelde temizdir. Bize fazla bir iş düşmüyor. Herkes üzerine düşen görevi yapıyor. Özellikle de kadınlar. 

 

Temizlik görevlimiz bile sokağı temizlemeden önce oradaki kadınlarla konuşur ve onlara danışarak iş yapar. Kadınlar evinin önünü süpürürken sokağı da temizler. Bizim köyümüzün simgesi beyaz kireç. Her yaz evlerimizi mikrop öldürücü özelliği de bulunan beyaz kireçle boyarız. Herkes kendi evinin badanasını yapar. Köyümüz 200 yıl önce kurulmuş. Bu gelenek 200 yıldır devam ediyor. Biz de muhtarlık olarak her hafta sokakları yıkarız. Köyümüzün kendi çöp arabası var, bu arabayla haftanın 6 günü çöp toplarız” diyor.

 

 

Bademler Köyü'nde 1500 kişi yaşıyor. Muhtar Mehmet Uysal bu sayının birkaç yıl içinde 2000'lere çıkmasını beklediklerini söylüyor. Köy halkı neredeyse yüzde 100 okur-yazar. Başka şehirlerden yerleşen 3 kişi hariç herkes okuma-yazma biliyormuş. En dikkat çeken şeylerden biri de büyükşehirlerde bile henüz düzen tutturamayan geri dönüşüm sisteminin burada tıkır tıkır işlemesi. Köy meydanında pet şişe, teneke ve izmaritler için ayrı kutular bulunuyor. Köyde en dikkat ettikleri şeylerden biri de yerlere izmarit atılmaması. “Böyle biri görüldüğünde hemen ikaz edilir, yere tükürmesine izin verilmez. Biz doğuştan çevreciyiz. İzmir'in hiçbir köyünde kanalizasyon yokken bizde vardı. Kendi imkanlarımızla yaptırdık. Temizlik baskıyla, yarışmaya olmaz. Özümüzde var. Herkes kapısının önünü temizlese olur zaten” diyor Muhtar Mehmet Uysal.

 

 

İnanması güç ama 1500 kişinin yaşadığı Bademler Köyü'nün bir de tiyatrosu var. Hem de gayet lüks ve modern. Gördüğümde şaşırmadığımı söyleyemem. Meğer Bademler'in 1933 yılından beri tiyatrosu varmış. 1930'lu yıllarda Mustafa Anarat isimli bir öğretmen önayak olmuş. Köy halkının tiyatroyla yakından ilgili olduğunu görünce de 1969 yılında tiyatro binası açılmasını sağlamış. O yıllardan sonra köylünün tiyatro sevgisi katlanarak büyümüş. 

 

Şimdi bir kültür sanat dernekleri bile var. Derneğin öncülüğünde tiyatro oyunları hazırlanıyor. Oyun oynanacağı zaman köyde duyuru yapılıyor. Rol almak isteyenler seçmelere geliyor, kim uygunsa rol ona veriliyor. Oyunda yer almak isteyenler asla geri çevrilmiyor. Gerekirse oyun değiştiriliyor ve tiyatroda rol almak isteyen kişi “Hayır” cevabını almıyor. Ev hanımları da, evde oturan dede ve nineler de, öğrenciler de, gençler de oyunlarda rol alıyor. Çoğu profesyonelleşmiş bile.

 

Hatta çoğu köylü geçen yılın sevilen dizisi ‘Kavak Yelleri'nde oynamış. Size ekranlardan tanıdık gelebilirler. Köy halkı 27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü'nde mutlaka bir oyun çıkarıyor. Ayrıca konserler de yapılıyor. Bademler'in kültür sanata merakını bilen İzmir Devlet Senfoni Orkestrası her yıl ilk konserini burada veriyor ve yer kalmadığı için çoğu köylü konseri izleyemiyor. “Oyunlar da, konserler de genelde kapalı gişe oynanıyor” diyor Mehmet Uysal ve devam ediyor: “Bir kere Suna Kan geldi. Köylüler konser alanına 3 saat önceden gitti, yerini ayırdı. Işık odasına bile girmeye çalışanlar vardı.”

 

 

Bademler'de bir de İzmir Halk Kütüphanesi'ne bağlı 60-70 yıllık bir kütüphane var. 800 bin kitap mevcut. Kütüphanede yer kalmadığı için kitapları okula yönlendiriyorlarmış. Bir de oyuncak müzesi var köyün. Rahmetli Arkeolog Musa Baran açmış. 7 yıl önce hayatını kaybeden Musa Baran doğma büyüme Bademlerli.

 

Annesi ve babasını kaybedince çocukluğunun geçtiği evde birkaç değişiklik yaparak oyuncak müzesine çevirmiş. Müzede köyle, ailesiyle ilgili oyuncaklar, hatıralar, kitaplar var. Çoğu ağaçlar oyularak yapılan oyuncaklar cam rafların içinde duruyor. Musa Baran'ın Japonya'dan bir arkadaşının gönderdiği oyuncuklar bile var.

 

 

58 yaşındaki emekli öğretmen Naime Oğuzer adeta Bademler sevdalısı. Aslen Erzincanlı. Öğretmen olduğu için şehir şehir dolaşmış. Bademler'i ise televizyonda izlemiş ve adeta aşık olmuş. Gezmiş, dolaşmış ve köyü çok sevmiş. Ancak Bademler'in otantik yapısının bozulmasını istemeyen köy halkından “Satılık ev yok” cevabını almış. 

 

Çok üzülüp memleketine geri döndüğünü söyleyen Naime Hanım “Meğer tanımadıklarına ev satmıyorlarmış” diyor. Aradan yıllar geçmiş. 2000'li yıllarda köye çay içmeye gelen Naime Oğuzer satılık ev olduğunu görünce hemen işe koyulmuş ve köye yerleşmiş, şimdi hayatını burada geçiriyor. Naime Hanım “12 yıldır kızımla birlikte Bademler'de yaşıyoruz. Bademler'i çok seviyorum. Gençler de, yaşlılar da çok faal, insanlardan enerji fışkırıyor. Ben de burada hem halk eğitimde çalışıyorum hem de tiyatroda görev alıyorum. Kültür sanat etkinliklerinde mutlaka ben de olurum” diyor.