Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kanunu'na kısmi iptal!

Anayasa Mahkemesi, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'un bazı hükümlerini Anayasa'ya aykırı buldu. 

CHP, 6306 Sayılı Kanunun bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesinde dava açtı. 

Davayı esastan karara bağlayan Anayasa Mahkemesi, Kanunun, "Bakanlık veya uygulamayı yürütmesi halinde TOKİ veya İdare, riskli alanlarda, riskli yapıların bulunduğu taşınmazlarda ve rezerv yapı alanlarında bu Kanun kapsamındaki proje ve uygulamalar süresince her türlü imar ve yapılaşma işlemlerini geçici olarak durdurabilir" hükmünü iptal etti. İptal hükmü, karar Resmi Gazetede yayımlandıktan 3 ay sonra yürürlüğe girecek.

Yüksek Mahkeme, Kanunun, "tahliye ve yıktırma" başlıklı maddesindeki,  "Bakanlık veya İdare tarafından yapılan yıktırmanın masrafları, ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir. Tapu müdürlüğü, yıkılan binanın paydaşlarının müteselsil sorumlu olmalarını sağlamak üzere tapu kaydındaki arsa payları üzerine masraf tutarında müşterek ipotek belirtmesinde bulunarak Bakanlığa veya İdareye ve binanın ayni ve şahsi hak sahiplerine bilgi verir" şeklindeki düzenlemeyi de iptal etti. Bu iptal hükmü de karar Resmi Gazetede yayımlandıktan 3 ay sonra yürürlüğe girecek.

İdari davalarda yürütmenin durdurulması kararı verilebilecek

Anayasa Mahkemesi, bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı açılacak idari davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilemeyeceğine ilişkin düzenlemeyi de iptal etti. Bu hükmün iptal edilmesi nedeniyle karar, Resmi Gazete'de yayımlanıncaya kadar düzenlemenin yürürlüğü de durduruldu.

Kanunun, "Bu Kanun uyarınca yapılan iş ve işlemlere ilişkin olarak adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde belirtilen adreslere yapılan tebligat, muhataplarına yapılmış sayılır" şeklindeki düzenlemesi de iptal edildi.

Yüksek Mahkeme, bu Kanun uyarınca kamu kaynağı kullanılarak gerçekleştirilen her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması halinde pazarlık usuli ile ihale yapılmasını öngören işlerden sayılmasını öngören düzenlemeyi de iptal etti.

Bakanlık veya idare tarafından riskli yapılarla ilgili yapılan tespit işlemi masrafının ilgili tapu müdürlüğüne bildirilmesine ilişkin hüküm ile tapu müdürlüğünün, binanın paydaşlarının müteselsil sorumlu olmalarını sağlamak üzere tapu kaydındaki arsa payları üzerine, masraf tutarında müşterek ipotek belirtmesinde bulunarak Bakanlığa veya idareye ve binanın ayni ve şahsi hak sahiplerine bilgi vermesini öngören düzenleme iptal edildi. İptal hükümleri, kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından 3 ay sonra yürürlüğe girecek.

TOKİ'ye ve İdareye bedelsiz devir

Hazine dışındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazların, Kanunun amaçları çerçevesinde kullanılmak üzere maliki olan kamu idarelerinin görüşü alınarak Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna bırakılmasını veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ ve İdareye bedelsiz devredilebilmesini öngören kanun hükmü de Anayasa'ya aykırı bulundu.

Kanunun uygulanması için belirlenen alanların sınırları içinde olup riskli yapılar dışında kalan diğer yapılardan uygulama bütünlüğü bakımından Bakanlıkça gerekli görülenlerin de bu Kanun hükümlerine tabi olmasına ilişkin düzenleme de iptal edildi.

Uygulanmayacak mevzuat kapsamında, Kanun uyarınca yapılacak planların, 3194 sayılı İmar Kanunu'nda ve imara ilişkin hükümler ihtiva eden özel kanunlar da dahil olmak üzere diğer mevzuatta belirtilen kısıtlamalara tabi olmadığını düzenleyen kanun hükmü Anayasa'ya aykırı bulundu.

Kanun kapsamındaki alanlarda bu Kanunun öngördüğü uygulamaların zaruri kılması halinde, bu uygulamaların gerektirdiği iş ve işlemler hakkında, Orman, Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri, Turizmi Teşvik, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma, Kıyı, Mera Kanunlarının da aralarında bulunduğu 12 kanunun, bu Kanunun uygulanmasını engelleyici hükümleri ve diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümlerinin uygulanmayacağını öngören düzenlemeler de iptal edildi.

Uygulanmayacak mevzuat kapsamında sayılan ve iptal edilen düzenlemelerin, sonradan giderilmesi güç veya olanaksız durum ve zararların önlenmesi ve iptal kararının sonuçsuz kalmaması için kararın Resmi Gazete'de yayımlanacağı güne kadar yürürlüklerinin durdurulmasına karar verildi.

Aylin Sırıklı, Ferdi Türkten, Ebubekir Gülüm/AA