Türk işadamlarına Afrika fırsatı

 

Öncelikle okul ve  müteahhitlik işleri ile Afrika pazarına giren Türk işadamlarına, enerji ve
 hizmetler sektörlerinde de yoğunlaşması öneriliyor.

 ''Afrika'nın her yönüyle aç'' olduğu değerlendirmesini yapan işadamları,
 kendi finansmanını sağlayarak bu pazarda yatırım yapılması halinde yatırımların
 çok hızlı geri döndüğüne dikkat çekiyor.

 Büyük uluslararası şirketlerin ve Çinli firmaların bu ülkelerde önemli
 faaliyetlerde bulunduğuna işaret eden işadamları, sanayi ve enerji yatırımlarının
 az olması nedeniyle tüketilen hemen her şeyin ithal edildiğini belirtiyor ve
 talep nedeniyle burada yapılacak yatırımların geri dönüş hızının yüksek olduğunu
 vurguluyor.

 Gana'da 2 yıldır Türk firmalarına danışmanlık yapan, Ghana Solutians'un
 sahibi İzmirli işadamı C. Azmi Tellioğlu, Türkiye'de demir-çelik sektöründe
 hammadde olarak kullanmak için ray ithal etmek üzere Gana'ya geldiğini, altın
 ticaretinden sağlık alanına kadar bir çok alanda gördüğü potansiyel üzerine bu
 ülkede iş yapmaya başladığını söyledi. Bu ülkelerde çok sayıda yabancı
 yaşadığını, uluslararası şirketlerde çalışan çok yabancı ve gelen-giden insan
 bulunduğu anlatan Tellioğlu, buna karşın hastane, otel ve AVM konusunda ciddi
 sıkıntı bulunduğunu belirtti.

 ''Burada, hastane, otel ve AVM yatırımları, Türk işadamlarının uçurur''
 diyen Tellioğlu, kendisinin de bir klinikle anlaşarak, Türkiye'den gelecek
 doktorlar ile Ocak'ta katarakt ameliyatlarını başlatacağını bildirdi.
 Afrika'da, iklim şartları nedeniyle kataraktın (fako) çok yaygın
 oluştuğunu, 7 yaşından itibaren pek çok insanda bu hastalığın görüldüğünü belirten
 Tellioğlu, şu bilgiyi verdi:

 ''Aids, verem ve sıtma yaygın. Türkiye'deki verem savaş dispanserleri
 benzeri klinik ağları kurmak lazım. İlkede 180 doktor var ve çoğu uzman değil,
 41'i göz doktoru. Bir klinikle anlaştık. Ocak'ta Türk doktoru gelecek ve katarakt
 ameliyatları başlayacak. Ameliyat maliyeti ortalama 250 dolar. yılda 2 bin
 ameliyat planlıyoruz. Özellikle burada yaşayan yabancılar, AVM, hastane, konut
 konusunda çok sorun yaşıyor. Otel ve AVM yapımı konusunda Türkiye'den iki büyük
 firma ile görüşüyoruz.

 Gana 57 yıldır demokrasi ile yönetiliyor, hukuku işliyor ve yatırım
 olanakları çok iyi. Serbest bölgelerdeki yatırıma 10 yıl vergi muafiyeti ve
 üretimin yüzde 30'unu iç pazara satma imkanı veriliyor. Türk işadamları için
 Afrika'da bulunabilecek en iyi yatırım alanı.''
 
Afrika'da üretime geçen ilk Türk kozmetik firması
 
 Gana'nın Tema Serbest Bölgesi'nde 5 ay önce üretime geçen Berrak
 Manifacturing Company Ltd'nin Satış ve Pazarlama Müdürü Bora Haydaroğlu da
 ''Deva'' markası ile üretim yapan şirketin Afrika'da üretim yapan ilk Türk
 kozmetik firması olduğunu söyledi.
 Fabrikada 5 Türk yönetici, 26 işçinin çalıştığını, ayda 800 bin şişe sıvı
 sabun, deterjan üretildiğini anlatan Haydaroğlu, yakında ıslak mendil, bebek bezi
 üretimine da başlayacaklarını, Gana dışında, Togo, Burkina Fosa, Benin'de satış
 yapıldığını, toplam 13 Afrika ülkesine girmeyi hedeflediklerini belirtti.
 Haydaroğlu, ''Zor bir pazar. Alım gücü düşük. Bu nedenle kaliteli üretime
 rağmen fiyatı düşük tutmak zorunda kalıyoruz. Hammadde fiyatları ve işçilik
 maliyeti düşük. Bizi gören birçok Türk firması gelmek istiyor'' dedi.
 Hizmet ve konut sektöründeki fiyatların yüksekliği Devlet Bakanı Zafer
 Çağlayan'ın da dikkatini çekti. Çağlayan, ''Kaldığımız otelin geceliği 600
 dolar. Üstelik yer sıkıntısı yaşanıyor. Evlerin kirası ise aylık 4 bin dolarmış.
 Üstelik 3 yıllık peşin isteniyor. Geçici görevle gelen ticaret müşavirimiz, daha
 uygun olduğu için, ev kiralamak yerine geceliği 200 dolardan bir otelde kalıyor.
 Burası, Türk firmalarının süratle otel ve ev yapması gereken bir yer. 3 yıllık ev
 kirası ile evin maliyetini çıkarırsınız. Burada, müteahhitlere, müşavirlere,
 herkese iş var. inşaat ve turizm yatırımlarının geri dönüşü çok çabuk olur''
 dedi.
 
Nijerya'da enerji yatırımları eksikliği
 
 Dünyanın en büyük 8. petrol ihracatçısı olan Nijerya ise elektrik
 sıkıntısı yaşanıyor. İlke, petrol ihraç ederken, halkın büyük bölümü aydınlatmak
 için mum, odun, gaz lambası ve jeneratör kullanıyor. Petrokimya tesisi, jeneratör
 olmadığı için de petrol ihraç edilip, benzin, motorin ithal ediliyor. İlkenin,
 geçen yıl, jeneratörlerde kullanmak üzere 13-14 milyar dolarlık motorin ithal
 ettiği belirtiliyor.

 Nijerya'da seçimlere hazırlanan hükümet, gelecek 10 yılda her yıl 10
 milyar dolar, toplamda 100 milyar dolar enerji yatırımı planlıyor. Ancak, kamu
 eliyle yatırımlar çok yavaş ilerlediği için, Türk işadamlarından, finansmanını
 kendileri sağlamak üzere hidroelektrik santralı yapması isteniyor.
 Ekvator Ginesi'nin sahip olduğu tek büyük sanayi tesisi olan LNG
 tesisinin ana ortakları ise ABD ve Japonya.

 Bu ülkelerde otomobil fabrikası olmadığı için, Avrupa'dan ve Japonya'dan
 ithalat yapılıyor. Toyota marka arabalar yanında Avrupa'dan ithal edilmiş
 arabalar dikkat çekiyor. Avrupa'dan özellikle kullanılmış otomobil ithal edildiği
 belirtiliyor. Toplu taşımada otobüs yok, dolmuş var. Halk ulaşımı, otomobil,
 motosiklet veya dolmuşla yapmaya çalışıyor.
 Buna karşın, başkentlerin sokaklarında, uluslararası şirketlerin dev
 gıda, içki reklamları dikkat çekiyor.

 Nijerya'da devletle, yönetimlerle iş yapan firmaların genellikle
 alacakların tahsilinde sıkıntı yaşadığı, ancak doğrudan kendisi yatırım yapan
 firmaların pazardan memnun olduğu belirtiliyor.
 Nijerya'da 2002 yılında bir yol yapımı işi üstlenen Ekşioğulları inşaat
 firmasının Müdürü Zafer Çolak, 133 milyon dolarlık işin tutarının 200 milyon
 dolara çıktığını, ancak yeterli ödenek tahsis edilmemesi nedeniyle işin ancak
 yüzde 50'lik bölümünün yapılabildiğini, devletin kaynaklarının iyi
 yönetilemediğini anlatan Çolak, Türk firmalarına, ''finansman sorununu çözerek bu
 ülkede yatırım yapmalarını'' önerdi.

 Nijerya'da 2 yıl önce yatırıma başlayan Eser Firmasının yetkilisi Can
 Adiloğlu ise 15 milyon dolarlık yatırım yaptıklarını, asvalt tesisi işletiklerini
 belirterek, ''Farklı bir pazar, fırsatlar çok ama zor bir pazar. Türkiye
 standartlarındaki herşey, burada çok pahalı'' dedi.
 Uğur Şirketler Grubu'ndan UBA inşaat'ın yetkilisi de Nijerya'da değirmen,
 makarna fabrikası inşa ettiklerini, 4 ay önce askeri istihbarat biriminin
 binasının yapımı işini aldıklarını, Ocak'ta Türkiye'den işçi getirmeye
 başlayacaklarını açıklarken, İstanbul'dan Abuja'ya doğrudan uçak seferlerinin
 konmasını istedi.

 Nijerya'da 14 yıl önce enerji yatırımına giren Akay Elektrik'in Genel
 Müdürü Ömer Güner de Türkiye'nin Nijerya'ya ihracatının yarısından fazlasını
 firma olarak kendilerinin gerçekleştirdiğini, 37 yerde şantiyelerinin
 bulunduğunu, yüksek gerilim enerji hatları yaptıklarını, ülkeye teknoloji
 getirmeye çalıştıklarını ve bunun yöneticiler tarafından takdirle karşılandığını
 anlattı.

 Güner, ''Bu ülkenin en ciddi sorunu enerji. Master planları bile yok. Bu
 konuda Türkiye'nin ciddi yardımı olabilir. Türk firmaları daha cesur. Avrupa
 şirketlerine göre bizi daha fazla tercih ediyorlar. Avrupalılara göre bunlara en
 yakın beyaz biziz'' dedi.
 Kars-Sarıkamış'tan gelip Nijerya'da taşocağı, asfalt yatırımı yapan
 Zebercet firmasının sahibi Yılmaz Tavşan da 4 yılda 40-50 milyon dolarlık yatırım
 yaptıklarını belirterek, Türk firmalarına ''korkmayın gelin'' çağrısında
 bulundu.
 Gana'da 2 Türk firması da mobilya üretimi yapıyor. Nijerya'da 15 Türk
 koleji, bir üniversite ve hastane bulunuyor. Gana ve Ekvator Ginesi'nde de Türk
 okulları var.