Kanal Edirne taşkını 500 yıl öteleyecek
Edirne’de Meriç Nehri çevresinde yaşanan taşkın manzaraları ‘Kanal Edirne’ sayesinde bitme noktasına geliyor.
Balkanlarda meydana gelen hızlı bir kar erimesi veya yoğun yağmurun ardından Edirne'de Meriç Nehri çevresinde yaşanan taşkın manzaraları ‘Kanal Edirne' sayesinde bitme noktasına geliyor. 2015 Şubat ayında yaşanan son 31 yılın en büyük taşkınının ardından aynı yılın Ağustos ayında Orman ve Su İşler Bakanı Veysel Eroğlu'nun talimatıyla başlatılan 7 bin 800 metrelik Kanal Edirne'de kazı çalışmaları tamamlandı. Edirne'de taşkının yerleşim birimlerini korumaya yönelik olarak yapılan toprak seddelerin arasında meydana geldiğine dikkati çeken DSİ 11. Bölge Müdür Yardımcısı Serkan Genç şu bilgileri verdi:
“Bu yerleşim birimlerini korumaya yönelik olan toprak seddeler Meriç Nehri'nden 3 bin 500 m3/sn debi su geçse dahi evlere ulaşmıyordu. Bu da yapılan hesaplamalara göre 10 bin yılda bir ihtimale tekabul ediyor. Ancak 2015 yılında Meriç Nehri 2 bin 149 debiye ulaştığında Karaağaç'ın Edirne ile bağlantısı kesildi. Mahsur kalanlar ve acil yardıma ihtiyacı olanlara helikopter yardımıyla ulaşıldı. Yunanistan tarafında ise durum daha vahimdi. Sel suları, sınırdan tam 5 kilometre içeri girerek Orestiada kasabası ve Nea Vissa köyüne kadar ulaştı. Eskiden Meriç Nehri 1000-1200 m3/sn debiye ulaştığında sular nehir yatağından çıkıyordu. Kanalla birlikte Meriç yatağından suyun taşma sınırı 2 bin 562 m3/sn'ye çıktı. Yapılan hesaplamalar bu miktarda suyun ancak 500 yılda bir Meriç Nehri'nden geçebileceğini ortaya koydu. Meriç bu debiye ulaşsa dahi, bu suyun 773 m3\sn'lik kısmı Kanal Edirne'den, kalan bin 789 m3\sn'lik kısmı ise nehir yatağından güvenli bir şekilde geçecek.”
Yunan yetkililer endişeli
Edirne'de yaşanan taşkın sadece Türkiye'nin değil, Bulgaristan ve Yunanistan'ın da sorunu. Bulgaristan burada taşkınlardan en az etkilenen hatta bu taşkınlara sebep olan ‘memba' ülke konumunda. Türkiye ve Yunanistan ise ‘Mansap' yani mağdur ülke pozisyonunda.
Meriç'le Edirne'de birleşen Arda Nehri üzerinde Studen Kladanets, İvaylovgrad ve Kırcaali barajları bulunuyor. Sovyet teknolojisiyle yapılmış olan bu barajlarda taşkın payı bırakılmamış. Bulgarlar tam kapasite elektrik üretmek için barajdaki su seviyesini sürekli maksimumda tutuyor. Karların hızlı eridiği şubat-nisan aylarında ve aşırı yağmurlarda ise bu sular Edirne'ye sel olarak dönüyor. Kanal Edirne tam da Arda ve Meriç nehirlerinin birleştiği noktada devreye giriyor. Taşkına neden olan suyun önemli bir kısmını kendi üzerinden geçirerek Karaağaç ile Edirne arasında yaşanan taşkınları önleyecek
24 Kasım'da Yunanistan ve Bulgaristan'da kanal hakkında görüşmelerde bulunduklarını belirten Genç şöyle devam etti: “Yunan tarafı kanalın nehrin akış hızını artırarak kendilerine zarar vereceği endişesini taşıyordu. Biz yaptığımız simulasyonlarla bunun gerçeği yansıtmadığını ortaya koyduk. İkinci görüşme ocak ayında Edirne'de yapılacak.”
Genç, Bulgaristan ile yapılan görüşelerde de mevcut akım gözlem istasyonları ve veri paylaşımının yanı sıra anlık görüşme konusunda da mutabakata varıldığının altı çizdi.
‘Kanal etrafına yapılacak tesisler turist çekecek'
50 metre genişliğinde ve 4.5 metre yüksekliğindeki kanalı açmak için 45 iş makinesi aralıksız çalıştı. 13 milyon 500 bin liraya mal olan kanalın üzerine araç ve yaya geçişleri için 4 köprü yapıldı. Karaağaç'ı Edirne'ye bağlan köprünün 2018'de yapılması planlanıyor. Köprü ve taşkın seddeleri önümüzdeki yıl bitirilecek kanal 2018 sonunda operasyonel hale gelecek. Kanal, köprüler ve seddeler dahil toplam maliyeti 31 milyon 200 bin liraya mal olacak. Kanal Edirne projesinin taşkın önleme ana görevi yanı sıra geçtiği alandaki peyzaj çalışmalarıyla da bölgenin havasını değiştirecek.
Edirne Valisi Günay Özdemir, Meriç boyunca 6 bin metre ve Kanal Edirne boyunca 16 bin metre olmak üzere toplam 22 bin metre yürüyüş ve bisiklet parkuru yapılacağını ifade etti.
‘Ekonomi canlanır'
Kanal Edirne faaliyete geçtiğinde Edirne yerel yönetiminin rahat bir nefes alacağını vurgulayan Vali Özdemir, projesinin ekonomik anlamda da kente ve bölge insanına katkı sağlayacağını söyledi: “Bu proje ile nehir havzalarında bulunan verimli tarım arazileri sular altında kalmayacak, ürünler heba olup vatandaşlar mağduriyet yaşamayacaklardır. Ayrıca taşkın bölgesinde hizmet veren lokanta, çay bahçesi gibi yerler de taşkınlardan etkilenmeyeceği için işletmeciler de rahatlayacaktır.”
Edirne'ye yılda 3 milyon turist geldiğine de işaret eden Özdemir sözlerini şöyle tamamladı: “Kentte cuma günü kurulan pazar Yunan ve Bulgarlara hizmet eder hale geldi. Önceden komşu ülkelerden sadece alışveriş için geliyorlardı. Döviz kuru yükselince cuma, cumartesi ve pazar günleri de ciddi bir yabancı turist akını başladı. Artık günübirlik alış-veriş yapıp dönmüyorlar hafta sonu kalmak için geliyorlar. Edirne kanalı çevresine yapılacak tesisler de bu turistlerin ağırlanmasında önemli bir yer tutacağına inanıyorum.”
Marshall yardımları ile başladı
Meriç, Yunanistan ve Türkiye arasında yaklaşık 210 kilometrelik sınırı oluşturuyor. Bir taşkın halinde ise bu nehrin iki yakasındaki Yunanistan ile Türkiye aynı kaderi paylaşıyor. Taşkınlarla mücadele ise ABD'nin Yunanistan ve Türkiye'ye yaptığı Marshall yardımları ile başlıyor. ABD'in verdiği iş makineleri ile günümüze kadar ulaşmış olan seddeler inşa edildi.
Yorum Yaz